Yazar:

Beyza Özdemir | UGC90 Community Manager

ISTBCW Executive Coordinator

Uzun süredir kripto paralar, NFT’ler ve Metaverse platformları internet gündemini bir hayli etkisi altında tuttu.  Bilginin hızlı yayıldığı bu internet ortamında yeni kavramlarla karşılaşıyor veya çok önceden ortaya atılmış kavramları bugün daha iyi anlayıp tam anlamıyla “popüler” olmasına sebep oluyoruz. Bunlardan biri de Web3! Yani; mevcut internet ortamının bize sunabildiği özelliklerin kökünden değiştiği internetin ileri bir versiyonu. Web3, ilk ugulamalarını finansal alanda gördüğümüz blokzincir teknolojisinin, beraberinde getirdiği merkeziyetsizlik, şeffaflık ve güvenirliği sayesinde artık çok daha farklı  kullanım örneklerini (Mesela merkeziyetsiz sosyal medya platformları) bizlere sunacağı bir ortam yaratacak.  Aslında bu uygulamalar geliştirilmeye, ve hatta ilk kullanıcılar tarafından test edilmeye başlandı bile. Şu an kullandığımız internet Web2 erası. Kullanıcıların içeriklerini platformlar aracılığı ile kolayca  paylaşabildiği, başkaları ile etkileşimde bulunup saniyeler içerisinde iletişim kurabildiği bir ortam Web2. Bu yazıda Web2 ve Web3’ü karşılaştırarak sizlere Web3’te sosyal medyanın neler sunabildiğini anlatacağım.

Sosyal medya nasıl merkeziyetsiz ve şeffaf olabilir?

Önce Web2 platformlarından bahsedelim. Facebook, Twitter gibi merkezi yapılara sahip mecralar (burada merkeziden kastım; yönetimin bir kurum / kişi / şirket veya organizasyonda olması) gelirlerini reklamlardan ve kullanıcıların verilerinden sağlar. Siz bir platforma ücretsiz üye olurken şirket karşılığında, uygulama üzerindeki sözleşmeler ile verilerinizi alıp saklamayı şart koyar. Bunun beraberinde ise verilerinizi reklamlar için kullanabilir veya başka kurumlarla paylaşabilir. Kulağa hiç de hoş gelmeyen bir durum, değil mi? Sosyal medya kullanıcılarının gözünden kaçırdığı bir diğer önemli nokta  ise o platformlarda oluşturduğumuz hesapların, bu hesaplar altında paylaştığımız içeriklerin, yaptığımız yorum ve gönderdiğimiz mesajların aslında bize ait olmadığı gerçeği.  Tüm bunların tek bir sahibi var; o da platformun kendisi! Demek istediğimi Twitter veya Facebook’un aniden size ait olan hesabınızı kapatması durumunda çok daha  iyi anlayabilirsiniz. Ki Elon Musk’ın Twitter’ın başına geçmesi ile aslında birçoğumuza, hesaplarımızın sürekli değişen kurallar çerçevesinde nasıl aniden kapatılabileceğini gösterdi. Böyle bir durumda tabii ki de geriye dönük içeriklerinize, takip ettiklerinize, beğenilerinize ulaşamazsınız. Biraz önce bahsettiğim gibi o hesabın/profilin sahibi siz değildiniz. 🙂

Ancak Web3’te durum böyle değil. Blokzincir teknolojisi veri yönetimini kurum ve aracılardan alıp bizlere yani topluluğa verir. Veriyi değiştirilemez ve şeffaf ortamda ise şifrelenmiş bir biçimde saklar ve verinin sahibinin izin verdiği koşullarda bir başkasının o veriye ulaşabilmesini sağlar. Yani tam anlamıyla verinizin sahibi siz oluyorsunuz başka bir kurum/kişi değil. Buradaki veriye sosyal medya açısından bakarsak sadece size ait profil bilgileri değil, içerikleriniz, takip ettikleriniz gibi internette iz bıraktığınız her şeyi düşünebilirsiniz. Daha önce gündemde epeyce bir yer kaplayan Cambridge Analytica davasını hatırlıyorsunuz. Uzun süre konuşulan bu davanın konusu Facebook’un kullanıcı verilerini başka kurumlara vermesi idi. Web3’te ise size ait bilgilerin sahibi sadece sizsiniz, bu nedenle verilerinizin bir kurum tarafından reklam hedeflemesi gibi birçok neden için kullanılması veya satılması mümkün olmayacaktır.

Kullanıcı verilerinden bahsettik, Web3 sosyal medyasında bir kullanıcı özgürce kendini ifade edebilir mi?

Merkeziyetsizlik dedik, sahiplikten bahsettik. Peki özgürce düşüncelerimizi paylaştığımız bir sosyal medya dünyası nasıl olurdu? Evet çok güzel olurdu dediğinizi duyar gibiyim. Bugün Instagram’da bir postunuz, Instagram’ın koymuş olduğu kurallar sebebi ile kaldırılabilir hatta hesabınızın kapatılmasına kadar varan bir sonuca sebep olabilir.

Web3’te özgürce -bir kişinin kuralları olmadan- içeriğinizi paylaşabilirsiniz. Ancak kullanacağınız web3 sosyal medyasının söz sahibi bir topluluğu var olacak. Bu topluluk birlikte hareket ederek daha iyi bir sosyal medya deneyimi için belli kurallar elbette koyacaktır. Lakin kaçırmamamız gereken bir nokta var; bu topluluğun içerisinde biz de olabilir ve kurallar için gereken oylama mekanizmasına dahil olabiliriz. Bunu bir cümle ile özetlemem gerekirse sosyal medyayı yine bizler yönetiyor olacağız. 

Blokzincir uygulamaları ivmelenerek gelişiyor ve değdiği sektörlerde değişimlere neden oluyor. 13 yıl önce kriptopara ile tanıdığımız ve uzunca bir süre bu alanda geliştirmelerini gördüğümüz teknolojiyi bugün, bambaşka alanlarda konuşuyor ve kullanıyoruz. Yıllar içinde kriptoparalara olan bakış açısının değiştiğinin görülmesi ve göz ardı edilemeyecek boyuttaki çoğunluğun kabul etmesi ile blokzincirin sosyal medyada da kullanabilirliğin artacağınıi tahmin etmek zor görünmüyor.